Akşamdan kalmalığı hafiftletme yöntemleri

Alkolün fazla tüketilmesi sonucu ortaya çıkan bir dizi rahatsız edici semptom olarak özetlenebilecek akşamdan kalmalık, genellikle 24 saat içinde ortadan kayboluyor. Vücudu, bu süre zarfında oluşan toksik yan ürünleri temizlemesi, yeniden sıvı dengesi sağlaması, tahriş olan dokuları onarması ve bağışıklık ile beyin faaliyetlerini normale döndürmesi gerekiyor. Vücudun alkolden toparlanma süreci hızlandırmak mümkün değil ancak beslenme uzmanlarına göre, alkol tüketimi ve diyetle ilgili dikkat edilecek bazı noktalar semptomları hafifletebilir. Baş ağrısı, bulantı, bitkinlik ve dinmeyen susuzluğa yol açan akşamdan kalmalığın belirtileri, kandaki alkol seviyesi sıfıra yaklaşırken başlıyor ve genellikle 24 saate kadar sürüyor.

 

Beslenme uzmanlarına göre bu durumun önüne geçmek için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar var.

Dışarı çıkmadan önce yemek yiyin: Yoğurt, süt ve peynir gibi süt ürünleri mideyi korurken alkol emilimini ise yavaşlatıyor. Bu nedenle, dışarıda yemek yemeyi planlamayan kişiler içki içmeden önce muzlu yoğurt, peynir ve kraker ya da bir kase sütlü gevrek tüketmeye özen gösterebilir. Evlerinde bu ürünlerden bulunmayanlar ya da süt ürünleri tüketmeyenler ise başka gıdalar tüketebilir. İçki içmeden önce bir seyler yemek alkolün emilimini yavaşlatır. Aksi halde içki içmeye başladıktan yalnızca bir saat sonra kandaki alkol seviyesi zirveye çıkabilir. Alkolün yanında fıstık ve cips gibi tuzlu atıştırmalıklar tüketilmesi daha fazla içki içilmesine yol açabilir.

Gazlı/ köpüklü içkilerden kaçının: Köpüklü ve gazlı içkiler alkolün kana hızlı karışmasına yol açabilir. Bu nedenle, şampanya, köpüklü şarap ve gazlı kokteylleri sınırlı miktarda tüketilmeli.

 

Şeffaf içkiyi tercih edin: Koyu renkli içkiler daha fazla toksin içerir, votka ve cin gibi berrak içkiler ise daha hafif etki yapar. Akşamdan kalmalığın başlıca nedeni alkol olsa da, alkollü içeceklerin diğer bazı bileşenleri de belirtilere katkıda bulunabilir veya etkileri ağırlaştırabilir. Fermantasyon sırasında etil alkol dışında oluşan konjenerler bazı kişilerde akşamdan kalmalık belirtilerini kötüleştirebilir. İçeceklerin tat ve kokusuna katkıda bulunan konjener seviyesi bourbon gibi koyu renkli içkilerde daha yüksek iken, votka gibi berrak içkilerde daha düşük. Şaraplara koruyucu olarak eklenen sülfite karşı hassasiyeti olan kişilerin de, şarap içtikten sonra baş ağrısı yaşamaları daha olası.

 

İçkileri karıştırmayın: İçkilerin karıştırılması daha fazla alkol tüketilmesine ve daha çok konjenerin alınmasına yol açabilir. Bu toksinler yalnızca akşamdan kalmalığı ağırlaştırmakla kalmayıp, mide tahrişini de artırabilir.

 

Geceyi bitirmeden önce bol su için: Akşamdan kalmalık belirtilerinin en önemli sebeplerinden biri olan susuzluk sorununu yaşamamak için alkollü içkiler arasında da su içmeye devam etmek önemli. Beslenme uzmanlarına göre su içilmesi alkol tüketme hızını yavaşlatırken alkolün susuz bırakıcı etkilerini de azaltmakta. Yatmadan önce içilecek büyük bir bardak su ise toksinlerin vücuttan daha etkili şekilde atılmasında etkili.

Akşamdan kalmalığı hafifletme yöntemleri Akşamdan kalmalığı kesin olarak tedavi eden bilimsel olarak kanıtlanmış bir yöntem bulunmasa da bu rahatsızlığı daha çabuk atlatmak mümkün. Beslenme uzmanlarına göre semptomları hafifletmek için özellikle yiyecek ve içecek tüketiminde bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor.

 

Sıvı tüketin: Gün içinde yeteri kadar su içilmesi semptomların hafifletilmesinde etkili. Bazı kaynaklar sporcu içecekleri ya da ev yapımı elektrolit karışımlarını önerse de yapılan araştırmalar, elektrolit dengesinin bozulma derecesi ile akşamdan kalmalığın şiddeti veya ek elektrolit alımının akşamdan kalmalık üzerindeki etkisi arasında bir ilişki bulunmadığını ortaya koyuyor. Uzmanlar alkolün etkileri geçtikten sonra vücut elektrolit dengesini kısa sürede kendiliğinden yeniden sağlandığına dikkat çekiyor.

 

Kafeini sınırlayın: Az miktarda kafein uyanıklık sağlasa da fazlası susuzluğu artırarak semptomların kötüleşmesine yol açabilir.

 

Kahvaltı edin: Alkolü işlemek için fazla mesai yapan vücudun kaybettiği vitamin ve mineralleri yerine koymak için kahvaltı etmek önem taşıyor. Uzmanlar yemek yemekte zorlanan kişilerin folat ve demirle zenginleştirilmiş bir kase kahvaltılık gevrek tüketmelerinin de işe yarayabileceğini belirtiyor. Kahvaltı edebilecek durumda olan kişiler için ise, tam buğday ekmeğininin üzerine haşlanmış ya da çırpılmış yumurta, ızgara domates ile mantar ve C vitamini açısından zengin bir bardak portakal suyu öneriliyor.

 

 

Ağrı kesiciler konusunda dikkatli olun: Aspirin ve ibuprofen kullanımının mideyi tahriş edebileceğini belirten uzmanlar, ilaç kullanımının doktora danışılması gerektiğini belirtiyor.

Şekerden kaçının: Şekerli içecekler ve yiyecekler tüketmek, bozulan kan şekeri seviyesinin daha uzun süre düzensiz kalmasına neden olabilir. Bunun yerine taze meyve tüketmenin, vücudun toparlanmasına katkıda bulunacağı belirtilmekte.

 

Soğuk duş alın: Yaklaşık 1–3 dakika süren soğuk bir duş, akşamdan kalma belirtilerin bir kısmını hafifletebilir. Araştırmalar, soğuk suya maruz kalmanın adrenalin seviyelerini artırdığını, bunun da kişileri daha uyanık hale getirdiğini ve alkol metabolizmasını hızlandırdığını göstermekte. Soğuk su ayrıca mutluluk hormonu olarak bilinen dopamin seviyesini de yükseltiyor. Ancak alkol tüketimi sonrası soğuk duş almak bazı durumlarda riskli olabilir. Uzmanlar, alkol beynin ısı kontrol merkezini bozduğu için, henüz akşamdan kalma evresine geçmemiş kişilerde vücut ısısındaki ek bir düşüşün hipotermi riski ortaya çıkarabileceği konusunda uyarıyor.

 

Hafif egzersiz yapın: Araştırmalar, açık havada yapılan yürüyüş ya da yoga gibi aktivitelerin zihni toparlamaya ve dolaşımı desteklemeye olumlu etkisi olduğunu gösteriyor.

Takviye alınmalı mı? Bazı araştırmalar, belirli vitamin ve minerallerin semptomları hafifletmede faydalı etkileri olabileceğini ortaya koyuyor. Bunlar arasında B vitaminleri, C vitamini ve çinko yer alıyor. Uzmanlar, bu besin öğelerini takviyelerden değil, yiyeceklerden almanın en doğru yol olduğu kanısında.

 

“Ertesi sabah alkol” yönteminden kaçının: Daha fazla alkol almak kandaki alkol seviyesini yükselterek belirtileri ortaya çıkışını geciktiriyor. Daha fazla içki içmek akşamdan kalmalığın daha ağır şekilde yaşanmasına yol açabilir.

 

 

Uzmanlara göre cinsiyet, vücut ölçüsü ve yapısı, içki türü ve reçeteli ilaç kullanımı ve üreme çağında kadınlar için adet döngüsünün hangi evresinde olunduğu akşamdan kalmalığın şiddetini etkilemekte. Alkol, adet öncesi ve yumurtlama dönemlerinde daha hızlı emildiği için bazı kadınlarda semptomların daha şiddetli olmasına yol açabilir.

 

 

Aşırı alkol alımına bağlı daha ciddi belirtiler, hayatı tehdit eden bir acil durum olan alkol zehirlenmesinin işareti olabilir. Alkol zehirlenmesi, kısa sürede çok miktarda alkol alınması sonucunda ortaya çıkan ciddi bir durum ve bazen ölümcül olabilir. Çok fazla ve çok hızlı alkol içmek, nefes almayı, kalp atış hızını, vücut ısısını ve yutkunma refleksini etkileyerek komaya ve ölüme yol açabilir. Uzmanlar, alkol alan bir kişide şu belirtiler görülüyorsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini belirtiyorlar:

·       Bilinç bulanıklığı

·       Kusma

·       Nöbet geçirme

·       Yavaş nefes alma — dakikada sekizden az nefes

·       Düzensiz nefes alma — nefesler arasında 10 saniyeden fazla ara olması

·       Nemli ya da terli cilt

·       Oksijen düşüklüğüne bağlı mavi veya gri cilt rengi (ten rengine bağlı olarak bu değişiklikler fark edilmesi zor olabilir)

·       Yavaş kalp atışı

·       Düşük vücut ısısı

·       Bilinci sürdürmekte zorlanma

·       Bayılma ve uyandırılamama

 

 

Akşamdan kalmalığın temel nedeni, alkol tüketiminde aşırıya kaçılması. Alkol, bu belirtilerin birincil sebebi ancak içkilerdeki diğer kimyasallar da sorunun ortaya çıkışında etkili olabilir.

Akşamdan kalmalığın nedenleri tam olarak araştırılmamış olsa da, alkolün vücut üzerindeki etkileri hakkında bilinenler şunlar:

 

Bağışıklık Tepkisi: Akşamdan kalmalığın bir diğer nedeni ise alkolün bağışıklık sisteminin iltihaplanmayı kontrol eden sitokin adı verilen proteinleri salgılamasını tetiklemesi. Bu proteinler, alkol tüketen kişinin kendisini hasta gibi hissetmesine yol açan bazı fiziksel belirtilere neden olabilir. Belirtiler arasında düşünme ve hatırlamada güçlük, iştahsızlık ve günlük aktivitelerden zevk almama da yer alabilir.

 

Susuzluk: Alkol, beyin ve böbrekler arasındaki iletişimi bozarak daha sık idrara çıkılmasına ve vücudun normalde tutacağı sıvıyı kaybetmesine yol açmakta. Bu durum aşırı susama, yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi ve sersemlik hissi yaratabilir.

 

 

Mide Tahrişi: Mide asidini artıran alkol, midenin normal boşalmasını da engeller; bunun sonucunda mide ağrısı, bulantı ve kusma ortaya çıkabilir.

 

Düşük Kan Şekeri: Alkol, vücudun kan şekeri üretimini azaltarak yorgunluk, titreme, terleme ve açlık hissi yatatabilir.

 

Uykusuzluk: Alkol, dinlendirici uykuyu engeller. İçki içen kişi uykuya çabuk dalsa bile alkol, kaliteli bir uykunun önüne geçer. Alkol tüketiminde aşırıya kaçmış bir kişi çoğu zaman gecenin ortasında ya da sabah çok erken uyanır.

 

Damar Genişlemesi: Alkol, kan damarlarını genişleterek geçici olarak tansiyonu düşürebilior ve bazı kişilerde baş ağrısına neden olabilir.

 

Konjenerler: Distilasyon ve fermantasyon sırasında oluşan bu yan akşamdan kalmalığı ağırlaştırabilir.

 

Asetaldehit: Karaciğer alkolü parçalayınca oluşan ve toksik bir kimyasal olan asetaldehit organlarda iltihaplanmayı artırır.  

 

 

Süreci hızlandıracak, bilimsel olarak kanıtlanmış bir yöntem bulunmamakta. Tek çözüm vücudun normale dönmesini beklemek ve bu süre zarfında sempomları hafifletebilecek yöntemleri izlemek.

 

Alkol tükettikten sonra ortaya çıkan mide bulantısı nasıl durdurulur?

Hafif yiyecekler (tost, kraker), zencefil çayı ve oda sıcaklığında su yardımcı olabilir.

 

Azar azar ancak bol miktarda oda sıcaklığında suyu, çorba, muz, pirinç, elma püresi, tam buğday unundan ekmek, krakerler, hindistancevizi suyu, zencefil çayı tüketmek veya kurulmuş zencefil çiğnemek iyi gelebilir.