Başarılı bir ebeveyn olmak için pahalı ürünler almak yerine gerçekçi beklentilere odaklanmak ve hayatı yenidoğanla daha yönetilebilir kılacak basit sistemler kurmak önemli kurallardan biri. Uzmanlar özellikle annelerin kendi ruh sağlıklarını önceliklendirmesinin bebeğin mutluluğu için de elzem olduğunu belirtiyor. “
Bebeğe hazırlanmak” denildiğinde akla genellikle hangi biberonların en iyisi olduğu, tulumlar ya da bebek arabaları gelse de, doğum sonrası toparlanmaya hazırlanmak tüm bunlardan daha önemli olabilir.
Doğum sonrası ilk birkaç hafta, hatta çoğu zaman daha uzun bir süre boyunca, anne hem fiziksel hem duygusal olarak iyileşirken, doğum sonrası ebeveynin ruh sağlığı, bebeğin gelişiminde önemli rol oynuyor.
Dondurucuda yemek stoğu
Bebek doğmadan önce buzluğa yemekve atıştırmalıklar koymak yeni ebeveynlere büyük kolaylık sağlayabilir. Bu sayede doğum sonrası yoğun dönemde hem kolay ve sağlıklı yemek seçeneklerine ulaşılabilir hem de yemek yapmak yerine bebeğe vakit ayrılabilir. Aile dostu, tek kişilik porsiyonlara bölünebilen veya paylaşılabilen; dondurulmaya ve yeniden ısıtılmaya uygun yemeklere odaklanılması önemli. Çorba, güveç, fırın makarna, kahvaltılık dürümler başta olmak üzere pek çok yiyecek, uygun saklama kapları kullanılarak 3-4 ay boyunca güvenle muhafaza edilebilir.
Evin içinde “bebek köşeleri”
En çok vakit geçirilecek birkaç yerde küçük alt değiştirme ve beslenme köşeleri hazırlamak ebeveynler için pratik olabilir. Bunun içinde bez, ıslak mendil, omuz örtüsü ve yedek bir tulum bulunan birkaç küçük sepet hazırlanması yeterli.
“Doğum sonrası destek ağı” oluşturmak
İleride ihtiyaç duyulduğunda aranabilecek kişilerin bir listesini oluşturmak ve bu kişilerle doğum sonrası destek vermeleri için önceden konuşmak, hem bebeğin bakımı hem ebeveynlerin ruh sağlığı için önemli. Ailelerinden yardım alacak kişiler de hem sosyalleşmek ve rahatlamak için bu tür bir sosyal destek ağı oluşturabilir.
Temel bilgileri öğrenmek yeterli
Bebek dünyaya gelmeden önce her beceride mükemmelleşmeye çalışmak zaman kaybettirici bir uğraş olabilir. Güvenli uyku, açlık işaretlerini anlama ve alt değiştirme gibi temel konuların genelini öğrenmeye odaklanmak, asıl öğrenme başladığında yani bebek doğduğunda ebeveynlerin hayatını kolaylaştırabilir.
Uyku düzeni oluşturmak
Bebeğin doğumundan sonra bir dönem oldukça uykusuz geçecek olsa da dinlendirici bir ortam hazırlamak önemli. Odayı karanlık hale getirecek kalın perdeler, beyaz gürültü makinesi ve rahat bir yatak ebeveynlerin stresini azaltabilir ve daha dinlendirici bir uyku uyumalarını sağlayabilir.
Gece beslemeleri için planlama
Ebeveynler ve bebeğin bakımından sorumlu diğer kişiler, bebeğin gece nasıl ve kim tarafından besleneceği konusunda bir plan oluşturabilir. Plan her zaman yolunda gitmese de, birlikte bir takım olarak hareket edildiğini bilmek uzun geceleri daha az stresli hale getirebilir. Kimi aileler gece nöbet sistemini, yani annenin ve babanın gecenin belirli saatlerini bölüşerek bebeği beslediği yöntemi tercih ederken bazı aileler gece birlikte uyanıp besleme ve alt değiştirme gibi görevleri bölüşmeyi tercih ediyor.
Doğum sonrası iyileşme seti
Annenin doğum sonrasında ruhsal sağlığı kadar bedensel sağlığına da özen göstermesi önemli. Kolay erişilebilir bir yerde bulundurulacak sepete, perine şişesi, rahat yüksek belli iç çamaşırları, pedler, ağrı giderici sprey, göğüs ucu kremi ve kolay atıştırmalıklar eklenebilir.
Eşlerin ilişkilerini bebeğe hazırlaması
Hamilelik, sadece fiziksel değil, duygusal olarak da sürekli değişim dönemi demek. Doktor randevuları, hormonal dalgalanmalar, yenidoğan hazırlıkları ve artan sorumluluklarla uğraşırken eşler arasındaki ilişki biraz zorlaşabilir. Uzmanlar anne ve baba arasındaki harmoninin bebeğin sağlıklı bir atmosferde büyümesine katkıda bulunacağını belirtiyor.
Sabah birlikte kahvaltı etmek ya da kahve içmek, bulaşık makinesini birlikte boşaltmak gibi küçük aktiviteler, eşlerin birbirine bebek doğmadan önce de özenli ve nazik davranması, bebekli hayatın yoğunluğu başlamadan önce bir takım gibi hissedilmesine yardımcı olabilir.
Psikologlar, korkular ve beklentiler hakkında açıkça konuşmanın da önemine işaret ediyor. Ebeveynlik anlayışları, finansal konular, bebekten sonraki yaşam beklentileri ve tarafların ailelerini yaşamlarına nasıl dâhil etmek istediği üzerine sohbetler her zaman kolay olmasa da bebek doğmadan önce konuşulması gereken konular arasında yer alıyor.
Bu konuşmalar şunları içerebilir:
· Aile olarak için en önemli değerler neler?
· Ev işlerini kim üstlenecek?
· Çift olarak bağlı kalabilmek için neler yapılabilir?
· Biri hastalanırsa ya da dinlenmeye ihtiyaç duyarsa destek için kim aranabilir?
· Anne ve babanın iyi hissetmediğinin (örneğin daha kaygılı ya da daha mutsuz olduğunun) işaretleri neler?
· Doktor randevularını ya da çocuk doktoru sorularını kim takip edecek?
· Kimin, ne zaman ve ne kadar süreyle “kendine ait vakti” olacak?
· Eşlerden birinin kendi bakımına öncelik vermesi için diğeri nasıl alan açabilir?
Bebek bekleyen ebeveynlerin en çok yaptığı hatalar
Hatalar özellikle yeni ebeveynler için kaçınılmaz olsa da sık yapılan bazı yanlışları önceden bilmek, onların kolayca atlatılmasına yardımcı olabilir.
Gereksiz eşyaları fazlaca almak: Hem zaman hem para tasarrufu için temel ihtiyaçlarla başlamak ve zamanla eksikleri tamamlamak pek çok aile için yeterli.
Sadece bebeğe odaklanmak, ebeveynleri unutmak: İlk günlerde ebeveynlerin uyku ve beslenmesi de bebeğin ki kadar önemli.
Esnek bir plan oluşturmamak: Doğumun “mükemmel” geçmesi ya da bebeğin ne zaman ve nasıl uyuyacağı gibi konularda çok katı olmak, yeni ebeveynler için hızlıca tükenmişlik hissine yol açabilir.
Ebeveynlerin kendilerini başkalarıyla kıyaslaması: Her hamilelik, doğum ve doğum sonrası dönem; başkalarının sahip olduğu destek ve imkânlar; ruhsal durum ve diğer pek çok şey aileden aileye farklılık gösterebilir.
Sık sorulan sorular
Bebek için hazırlıklara ne zaman başlanmalı? Pek çok ebeveyn ikinci trimesterde işe koyularak pratik ihtiyaçları planlamak, destek sistemini oluşturmak, doğum sonrası ihtiyaçları düşünmek gibi hazırlıklara başlar. Hazırlıklara ne zaman başlanacağı ailenin kendi koşul ve ihtiyaçlarına göre planlanmalı.
İlk kez ebeveyn olanlar en çok hangi zorlukları yaşıyor? İlk kez ebeveyn olanlar genellikle uyku yoksunluğu, zihinsel yükü yönetme ve kendi bakımlarıyla yenidoğanlarının bakımını dengelemekte zorlanıyor. Beklentileri uyarlamak ve gerektiğinde yardım istemeyi öğrenmek, bebeğin gelişine hazırlanırken geliştirilmesi gereken en önemli becerilerden biri.
İlk kez ebeveyn olacaklar için en iyi tavsiye nedir? Beklentilerin ve planların katı olmaması, yardım istemekten çekinilmemesi ve içgüdülere güvenilmesi önemli. İnternette, uzman olduğunu belirten kişilerin paylaştığı bilgi ve tavsiyeler her bebek için uygun olamayabilir. Hurafelerden uzak durulmalı; hekimlerin sözlerine ve tavsiyelerine kulak verilmeli.
Yenidoğanla geçirilen en zor hafta hangisi? Pek çok ebeveyn tarafından ilk iki hafta en zor dönem olarak tanımlanıyor. Bu dönem, aile bireyleri ancak özellikle anne uyku kesintilerine, beslenme rutinlerine, duygusal değişimlere ve doğum sonrası fiziksel toparlanmaya uyum sağlamaya çalışma dönemi. Rutinler oturmaya ve destek sistemleri devreye girmeye başladıkça işler yavaş yavaş kolaylaşabilir. Anneler, bebeğin doğumunun ardından ruhsal durumlarını aileleriyle ve mutlaka hekimleriyle paylaşmalı.
